Objaw Raynauda
Co to jest objaw Raynauda?
Objaw Raynauda to dolegliwość, której głównym objawem jest marznięcie nosa i małżowin usznych oraz drętwienie palców rąk i stóp. Charakterystyczny dla tej choroby jest nadmierny skurcz naczyń krwionośnych, który jest spowodowany stresem lub obniżoną temperaturą otoczenia.
Przyczyny tej przypadłości naczynioworuchowej są nieznane. Istotą tej choroby jest nagłe zblednięcie, następnie zsinienie i zaczerwienienie palców rąk, stóp rzadko nosa oraz uszu, które wiąże się z bólem i zdrętwieniem. Dolegliwość tą można określić jako pierwotną czyli choroba Raynauda, oraz wtórną czyli towarzyszącą innym chorobom- nazywaną zespołem Raynauda.
Choroba Raynauda- objawy
Pacjenci z chorobą Raynauda zazwyczaj zaliczają się do grupy wiekowej między 15. a 45. rokiem życia. Charakterystycznym objawem jest zblednięcie palców z uczuciem ich mrowienia pod wpływem zimna lub stresu. Kolejnym objawem jest ich sinienie i drętwienie, a po pewnym okresie czasu następuje zaczerwienienie z uczuciem bólu. Najczęściej dotyczy to palców rąk a często także palców stóp. Ponadto objaw może się pojawić w obszarze małżowin usznych, języka, nosa i warg. W niektórych przypadkach może dojść do wytworzenia się owrzodzeń opuszków palców, a nawet ich martwicy.
Zmiany zabarwienia, które są obecne w zespole Raynauda są dobrze odgraniczone, a także zróżnicowane- dotykają jednego lub więcej palców. U chorych można zaobserwować:
– blednięcie– jest ono przypadłością, która jest klasyczna dla fazy niedokrwiennej, jest efektem skurczu tętniczek w okolicy palców.
– sinica– upośledzenie prawidłowego krwawienia jest drogą do rozszerzenia żył i włośniczek, w efekcie odtlenowana krew zalega w naczyniach
– przekrwienie– występuje w czasie ogrzewania na skutek zaniknięcia skurczu tętnic palców i podniesienia poziomu przepływu krwi przez tętniczki i naczynia włosowate
Po wyeliminowaniu przypuszczeń wtórnych przyczyn objawu Raynauda mówimy o chorobie Raynauda. Warto wspomnieć, że połowa pacjentów z objawem Raynauda cierpi na chorobę Raynauda. W toku choroby zaatakowane zostają palce rąk. W początkowej fazie choroba może zająć jeden lub dwa opuszki palców, z biegiem czasu może zaatakować cały palec, a nawet wszystkie palce. Dla pewnych grup chorób charakterystyczne jest zgrubienie tkanki podskórnej w miejscu palców. Specjaliści twierdzą, że objaw Raynauda wykazuje łagodniejszy przebieg u osób cierpiących na chorobę.
Choroba Raynauda – przyczyny
Choroba i objaw Raynauda są spotykane w następujących dolegliwościach:
– toczniu rumieniowatym układowym
– reumatoidalnym zapaleniu stawów
– mieszanej chorobie tkanki łącznej
– zapaleniu wielomięśniowym i skórno- mięśniowym
– miażdżycy zarostowej kończyn
– ziarniniaku Wegenera
– chorobie Behçeta
– guzkowym zapaleniu tętnic
– twardzinie układowej
– zaburzeniach w składzie krwi
– zakrzepowo-zarostowym zapaleniu naczyń
– zaburzeniach w składzie krwi
W grupie ryzyka zachorowania na chorobę Raynauda są też osoby, u których wykryto mononukleozę zakaźną, zapalenie wsierdzia, chorobę z Lyme oraz wirusowe zapalenie wątroby typu B i C. Choroba Raynauda może wystąpić również u osób, które przyjmują niektóre leki kardiolgiczne, preparaty immunosupresyjne oraz doustne środki antykoncepcyjne. Duża zachorowalność występuje również wśród pracowników, w których zawodzie narażeni są na kontakt z metalami ciężkimi takimi jak: ołów i tal, a także na chlorek winylu.
Choroba Raynauda – rozpoznanie
W celu zdiagnozowania choroby Raynauda lekarz zbiera na początku informacje od chorego. Ma to formę wywiadu. Stosuje się również badania przedmiotowe oraz badania dodatkowe. Stwierdzenie objawów klinicznych chorób, w przebiegu których obecny jest objaw Raynauda, jest podstawą do rozpoznania zespołu Raynauda.
Ustalenie diagnozy jest ważne dla osób znajdujących się w grupie ryzyka rozwoju zespołu Raynauda. Do grupy tej zaliczają się osoby, u których objaw Raynauda wystąpił przed 30 rokiem życia oraz wszyscy, u których wykryto zmiany troficzne (owrzodzenie, martwica) w okolicy opuszek palców oraz chorzy na układowe choroby tkanki łącznej.
U pacjentów, u których możemy zaobserwować nagłe blednięcie palców u rąk i stóp, na skutek przeżywania silnych emocji lub uczucia zimna, wykonuje się badanie określane jako próba prowokacyjna. Próba ta polega na zanurzeniu na kilka minut w zimnej wodzie rąk lub stóp chorego lub włożeniu ich pod strumień zimnej wody. Oprócz tego należy wykonać badania krwi- jest to konieczne do stwierdzenia, co jest przyczyną objawu Raynauda. Jeżeli wynik badań jest pozytywny i dołączają się do tego objawy może to świadczyć o występowaniu zespołu Raynauda.
Leczenie objawu Raynauda
U większości chorych z objawem Raynauda terapia nie jest konieczna. Pacjenci z postacią wtórną choroby powinni być poddani leczeniu, jednak rzadko leczenie to bywa skuteczne. Terapia zespołu Raynauda ma za zadanie leczenie choroby podstawowej oraz objawów skurczu naczyń. Na pierwszym planie znajduje się profilaktyka. Dlatego lekarz powinien przekazać pacjentowi podstawowe informacje na temat choroby i sposobów jej zapobiegania. Najważniejsza jest zmiana nawyków chorego jak na przykład: rzucenie palenia, unikanie ekspozycji na zimno, odstawienie leków antykoncepcyjnych i preparatów powodujących skurcz naczyń krwionośnych oraz ograniczenie picia napojów zawierających kofeinę.
Farmakoterapię stosuje się wówczas, gdy choroba ma ciężki przebieg oraz gdy zawiodły inne środki doraźne. Wówczas stosuje się:
– blokety kanałów wapniowych, szczególnie zmniejszające objawy zespołu Raynauda, np. felodypina, nifedypina, isradypina oraz amlodypina;
– antagoniści postsynaptycznych receptorów α1-adrenergicznych – skuteczne są doksazosyna, prazosyna oraz terazosyna;
– preparaty sympatykolityczne w postaci pentoksybenzaminy, guanetydyny oraz metyldopy.
U pacjentów, u których organizm nie odpowiada na leczenie farmakologiczne przeprowadza się sympatekromię palców. Zabieg wygląda następująco: niszczy się nerw współczulny układu nerwowego, który zaopatrują naczynia krwionośne.
źródła zdjęć:
