Alkaloza metaboliczna
Co to jest alkaloza metaboliczna?
Alkaloza metaboliczna zwana również zasadowicą metaboliczną lub nieoddechową należy do zaburzeń równowagi kwasowo- zasadowej. Równowaga ta to utrzymanie odpowiedniego stężenia jonów wodorowych w przestrzeni zewnątrz- i wewnątrzkomórkowej. Sprawia to, że komórki i narządy prawidłowo funkcjonują w organizmie. Wyznacznikiem, który wskazuje na stężenie jonów wodorowych jest pH krwi. Prawidłowo powinno ono wynosić około 7,35-7,45. Gdy pH jest większe od tej wartości mówi nam to o występowaniu zasadowicy (alkalozy), natomiast spadek pH świadczy o kwasicy.
Możemy rozdzielić kwasicę, jak i zasadowicę ze względu na mechanizm jej powstawania na oddechową i nieoddechową (metaboliczną). Zasadowica metaboliczna może zależeć od zwiększonej utraty jonów wodorowych, jak również od nadmiernego przyjmowania i zmniejszonego usuwania zasad, w tym jonów wodorowęglanowych.
Alkaloza metaboliczna – przyczyny
Do głównych przyczyn alkalozy metabolicznej należy utrata jonów wodorowych i chlorkowych z organizmu. Może się tak dziać na skutek wymiotów i biegunek drogą pokarmową, a także przez nerki na przykład w wyniku nadmiernego podania leków o działaniu moczopędnym.
Nie bez znaczenia jest hipowolemia czyli obniżenie objętości płynu zewnątrzkomórkowego. Efektem tego jest nadmierne wchłanianie jonów wodorowęglanowych w nerkach, a zatem rozwój zasadowicy.
Do utraty jonów wodoru przez nerki może dojść także w przypadku tak zwanej tubulopatii. W klasyfikacji medycznej należy ona do rzadkich chorób, które charakteryzują się zaburzeniem funkcji cewek nerkowych. Należą do nich między innymi zespół Barttera oraz zespół Gitelmana.
Alkaloza metaboliczna objawy
Objawy alkalozy metabolicznej są różne i mogą powodować obciążenie poszczególnych układów w różnym stopniu.
Jednym z wyróżników alkalozy metabolicznej są zaburzenia ze strony układu nerwowego. W związku z tym pacjenci mogą cierpieć na: zaburzenia świadomości, zaburzenia pamięci i koncentracji, psychozy, zaburzenia lękowe, zawroty głowy oraz parastezje.
Szczególnym zagrożeniem mogą być symptomy ze strony układu krążenia. Następstwem zaburzeń elektrolitowych mogą być zaburzenia rytmu serca. U chorych następują spadki ciśnienia tętniczego oraz spadek rzutu serca.
Skutkiem zaburzeń ze strony układu oddechowego jest niedobór tlenu we krwi czyli hipoksemia. Może się to wiązać z zaburzeniami pracy mięśni oddechowych.
Do innych objawów alkalozy należą: tężyczka czyli nadmierne skurcze mięśni spowodowane spadkiem poziomu wapnia w surowicy. Do skurczu szkieletowych mięśni kończyn mogą dołączyć tak zwane równoważniki tężyczki, które przybierają formę: skurczu naczyń mózgowych (następstwem tego jest przemijające niedokrwienie mózgu), skurczu naczyń wieńcowych (prowadzi to do objawów choroby niedokrwiennej serca), skurczu naczyń brzusznych (powoduje anginę brzuszną), a także skurczu naczyń obwodowych.
Alkaloza metaboliczna – powikłania i komplikacje
W przypadku nieleczenia możemy spotkać się z różnymi komplikacjami. Odmianę powikłania wyróżniamy na podstawie choroby prowadzącej do alkalozy. W przypadku współwystępowania ciężkich zaburzeń elektrolitowych możemy spotkać się z niebezpiecznymi dla życia zaburzeniami rytmu serca.
Hipowentylacja współistniejąca z zasadowicą metaboliczną może z kolei prowadzić do niedotlenienia ośrodkowego układu nerwowego. W trakcie trwania zasadowicy nieoddechowej pojawiają się działania kompensacyjne, których funkcją jest przywrócenie równowagi kwasowo- zasadowej. Towarzyszą temu procesowi płuca, które dzięki hipowentylacji zwiększają stężenie parcjalne dwutlenku węgla we krwi, oraz nerki, które pozbywają się nadmiaru wodorowęglanów.
Wartość pH krwi decyduje o rokowaniu. Wraz z jego wzrostem rokowanie pogarsza się. Przy wartości pH 7,65 śmiertelność osiąga około 80%.
Alkaloza metaboliczna- badania
Pierwszym badaniem, które wykonuje się w przypadku podejrzenia alkalozy metabolicznej jest gazometria krwi tętniczej. Badanie to polega na pobraniu krwi tętniczej – zazwyczaj z tętnicy udowej lub promieniowej. O alkalozie metabolicznej świadczy podwyższone pH – powyżej 7,45,oraz prawidłowe ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla i zwiększony poziom wodorowęglanów. Jest to wówczas zasadowica metaboliczna niewyrównana. Efektem działania mechanizmów kompensacyjnych jest wzrost ciśnienia parcjalnego dwutlenku węgla, a w warunkach zasadowicy całkowicie wyrównanej do unormowania wartości pH.
Alkaloza metaboliczna – leczenie
W leczeniu alkalozy metabolicznej ważna jest walka z przyczynami leżącymi u źródła zachwiania równowagi kwasowo- zasadowej. Nieodzowne może się okazać odstawienie leków moczopędnych lub przeczyszczających. Pacjenci zmagający się z silnymi wymiotami i biegunkami powinni pamiętać o stosownym nawodnieniu- czyli płynoterapii. Kiedy stwierdzony zostaje niedobór potasu konieczne jest jego uzupełnienie.
Natomiast zaleca się aby osoby zdrowe trzymały się zasad prawidłowego żywienia, co może ustrzec je w przyszłości przed zachorowaniem na alkalozę metaboliczną.
źródła zdjęć:
https://szelazo.pl/wp-content/uploads/2018/10/zmęczenieanemia.jpg
https://img-3.fruugo.com/product/4/11/22127114_max.jpg
