Tag: otyłość

 Czym jest glukagon?

Glukagon należy do hormonów polipeptydowych produkowanych i wydzielanych przez komórki wysp trzustkowych. W przeciwieństwie do insuliny, podwyższa on stężenie cukru we krwi. Można go nazwać hormonem “głodu” ponieważ jego wydzielanie jest zwiększone, gdy mamy dłuższe przerwy między posiłkami, a poziom cukru zaczyna się obniżać do wartości około 70 mg/dl.

 Rola glukagonu w organizmie

Glukagon odgrywa ważną rolę w organizmie bo od niego zależą procesy kataboliczne, to znaczy, kiedy on działa organizm czerpie źródło energii z naszych wewnętrznych zapasów, które są magazynowane w wątrobie i tkance tłuszczowej. Dlatego też glukagon możemy nazwać hormonem od spraw spalania tkanki tłuszczowej.

Mechanizm działania glukagonu

Mechanizm działania glukagonu jest bardzo łatwy. Organizm zawsze chce zachować stan równowagi. Gdy stężenie cukru po posiłku jest wyższe, do działania włącza się insulina, która magazynuje glukozę z krwioobiegu w komórkach. Glukagon zaś stanowi przeciwny biegun.

W sytuacji, gdy długo nie spożywamy posiłku, a stężenie cukru we krwi zaczyna spadać, jest to bodziec dla trzustki, aby zaczęła wydzielać glukagon, który trafiając do wątroby zaowocuje przetworzeniem zgromadzonego w niej glikogenu do glukozy. Drugim miejscem, na który wpływ wywiera glukagon jest tkanka tłuszczowa. To właśnie dzięki glukagonowi zaczynamy przekształcać zapasy tłuszczu do glukozy. W ten sposób pozbywamy się niechcianych kilogramów tłuszczu i za jego sprawą utrzymujemy stabilny poziom glukozy we krwi.

Dodatkową pobudką do wytwarzania glukagonu przez trzustkę jest zwiększone stężenie aminokwasów we krwi, które jest następstwem spożycia przez nas produktów będących źródłem białka.

Glukagon i insulina

Glukagon i insulina to zbiór hormonów w naszym organizmie, które działają na prawidłową gospodarkę węglowodanów i tłuszczów. Ich wspólną rolą jest utrzymanie stężenia cukru we krwi w pewnych bezpiecznych wartościach (65 – 100 mg/dl). Wówczas czujemy się dobrze i nie mamy symptomów hiper- lub hipoglikemii.

Problem zaczyna się wtedy, gdy jeden hormon zaczyna górować nad drugim. W dzisiejszej rzeczywistości najbardziej doskwiera nam nadmiar insuliny. W sytuacji, gdy stężenie insuliny utrzymuje się na wysokim poziomie, cały czas jesteśmy nastawieni na “budowanie i gromadzenie zapasów”. Dlatego też powinno się zwrócić uwagę na odpowiednio dobraną dietę, która pomaga w regulacji wydzielania obu hormonów i dojściu do równowagi.

Nadmiar glukagonu i jego skutki

Bardzo rzadko przypuszcza się, że norma glukagonu została przekroczona. Lekarz może zalecić jego oznaczenie w badaniu biochemicznym, gdy istnieje podejrzenie między innymi: cukrzycy, guza trzustki lub dwunastnicy, bądź niewytłumaczalny ubytek masy ciała. Normalnie w warunkach laboratoryjnych glukagon powinien wynosić 50 – 100 ng/l. Kiedy jesteśmy na diecie wysokobiałkowej możemy sprawić, że w organizmie będzie wyższe stężenie tego hormonu, dlatego też mogą być wyższe wyniki we krwi.

 Niedobór glukagonu i jego skutki

Niedobór glukagonu jest bardziej powszechny niż jego nadmiar. Możemy powiedzieć, że niedobór ten jest pozorny ponieważ jego powodem jest niewłaściwa dieta (taka, która zawiera łatwo dostępne węglowodany, dużo cukru oraz, gdy często podjadamy). W ten sposób tworzymy spiralę częstych i dużych wyrzutów insuliny.

Jeżeli zastosujemy badania oznaczania insuliny i glukozy na czczo, możemy wstępnie rozpoznać, czy koło napędzania insulinowego może być naszym udziałem. Według statystyk norma insuliny na czczo u zdrowej osoby wynosi ok. 3-6 iIU/m. Niepokojąca dla nas powinna być wartość insuliny na czczo w okolicach 10 – 12 uIU/m. Świadczy to o tym, że organizm wytwarza zbyt duże ilości tego hormonu, a zatem nie ma warunków aby zadziałał w naszym ciele glukagon. Takie osoby często cierpią z tego powodu, że trudno im schudnąć. Czesto można zauważyć u nich proces przybierania na masie ciała, niejako z powietrza.

Glukagon a odchudzanie

Glukagon jest niezwykle ważnym hormonem w odchudzaniu i znacznie ułatwia ten proces. To właśnie za sprawą jego produkcji przez trzustkę pobudzona zostaje tkanka tłuszczowa do zmiany kwasów tłuszczowych na energię. W sytuacji, gdy w organizmie dominuje insulina, glukagon nie może przeforsować swego działania. Osobom, u których zanotowano nadmierny wzrost insuliny zaleca się odpowiednie zestawienie produktów w diecie, w oparciu o te o niskim indeksie glikemicznym, oraz ustalenie pory posiłków.

Najbardziej minimalizuje produkcję glukagonu częste podjadanie. Kiedy robimy sobie przerwę na przekąskę, co dwie godziny, cały czas doprowadzamy do wydzielania insuliny. Wówczas glukagon jest nieprzydatny ponieważ dostarczamy energię z zewnątrz z której otrzymujemy glukozę nie ma więc potrzeby spalania własnych zapasów.

Trzeba pamiętać, że każda przegryzka (każdy orzeszek gryz jabłka, kromka chleba zjedzona w pośpiechu) jest bodźcem do wydzielania insuliny. Nawet kawa z mlekiem, którą pijemy w ciągu dnia łyk po łyczku jest odbierana przez nasz organizm jako przekąska. Dobroczynne może się okazać wydłużenie okresów bez jedzenia do około 3,5- 4 godzin, wówczas może zacząć działać glukagon.

To, co może zaowocować szybszym wydzielaniem glukagonu w okresie poposiłkowym to zawartość białka w spożywanym posiłku. A zatem posiłki, które bazują tylko na węglowodanach są mniej sprzyjające organizmowi.

Oto składniki, które powinny być obecne w diecie: warzywa, w postaci surowej i gotowanej, pełnoziarniste zboża (chleb razowy, gruba kasza na przykład pęczak), produkt będący dobrym źródłem białka (jajka, mięso, rośliny strączkowe, ryby, twaróg, jogurt naturalny), oraz dodatek tłuszczu (oliwa z oliwek, olej rzepakowy, orzechy, niewielki dodatek masła).

Owoce powinny znajdować się w diecie jednak w mniejszych ilościach niż warzywa. Optymalna dawka warzyw do owoców to 4:1. Owoce można z powodzeniem łączyć w posiłku z produktem białkowym (na przykład jogurt) i niewielkim dodatkiem tłuszczu (na przykład orzechy). Efektem tego będzie to, że unikniemy nagłego dużego skoku insuliny i spowodujemy szybsze wydzielanie glukagonu.

źródła zdjęć:

https://apteline-cms.azureedge.net/cdntypo3/_processed1_/e/c/csm_glukagon-model-struktura-molekularna-fotolia-m_e94414c28c.jpg

http://onkologia.org.pl/wp-content/uploads/trzustka.jpg

https://apteline-cms.azureedge.net/cdntypo3/_processed1_/f/a/csm_Monika_Frank_Dietetyk_4_ee9b2dc061.jpg

Co to jest leptyna i leptynooporność:

Leptyna wiąże się z otyłością. Za przyczyną leptyny pojawia się uczucie sytości. U osób otyłych często jej działanie jest upośledzone- może się tak dziać ze względu na występowanie zjawiska leptynooporności. Jej skutkiem może być to, że duże ilości leptyny zamiast hamować apetyt będą go pobudzały. Leptyna to białko zawierające w swojej cząsteczce 146 aminokwasów. Gen, który ma za zadanie syntezę leptyny nazwany został Ob – “ob”od angielskiego obese oznaczającego otyłość i zajmuje on u człowieka miejsce na chromosomie 7.

Najbardziej znana jest zależność pomiędzy leptyną, normalizowaniem apetytu oraz zawartością tkanki tłuszczowej. Białko to oddziaływuje również na wiele innych układów organizmu, na przykład na układ odpornościowy, układ rozrodczy, czy kostno- stawowy. Dla organizmu niekorzystny jest zarówno niedobór jak i nadmiar leptyny.

Leptyna produkcja hormonu

Leptyna jest produkowana przede wszystkim w białej (podskórnej) tkance tłuszczowej. Ilość wyzwalania hormonu łączy się z bezpośrednio z tym jak dużo tłuszczu dany człowiek magazynuje w ciele. U osoby z bardzo rozbudowaną tkanką tłuszczową zauważyć można wysokie stężenie leptyny w organizmie, z kolei u osób szczupłych ze względu na posiadanie niewiele tkanki tłuszczowej stwierdzić można niewielką ilość krążącej leptyny. U kobiet częściej zauważa się wyższe stężenie leptyny we krwi, z uwagi na fakt, że u tej płci naturalnie występuje większe nagromadzenie tkanki tłuszczowej.

Pochodzenie leptyny wywodzi się głównie z tkanki tłuszczowej. Jednak także inne tkanki ciała mają zdolność do uwalniania tego hormonu. W zdecydowanie mniejszych ilościach leptyna może być produkowana w:

– żołądku

– szpiku kostnym

– brązowej tkance tłuszczowej

– jajnikach

– łożysku

– mięśniach szkieletowych

Leptyna: leptynooporność i jej związek z otyłością

Leptyna jest nazywana hormonem sytości. Jak wyżej nadmieniono ilość leptyny w organizmie jest związana z rozmiarem tkanki tłuszczowej( im więcej tkanki tłuszczowej, tym więcej leptyny w organizmie). Zważywszy na to można by postawić tezę, że osoby otyłe nie odczuwają głodu. Dzieje się jednak odwrotnie.

Leptynoopornością nazywamy położenie, w którym mózg “nie reaguje” na leptynę. Etiologia leptynooporności jest nie do końca poznana. Przypuszcza się, że następstwem krążenia w organizmie wyjątkowo znacznych ilości leptyny jest zmniejszenie się ilości receptorów dla leptyny lub uszczuplenie ich odczuwania tego hormonu. Apetyt pozostaje niezaspokojony, kiedy organizm nie odbiera znaków o sytości. Problem pociąga za sobą konsekwencje mechanizmu błędnego koła. Im człowiek więcej je tym wzrasta jego poziom tkanki tłuszczowej. Występują anomalia ponieważ leptyna, która w normalnych warunkach powinna hamować apetyt jest źródłem odkładania się tłuszczu.

W wyniku leptynoodporności wzrastające ilości hormonu sytości jedynie podtrzymują tą patologiczną sytuację. Leptynooporność może wystąpić wtórnie czyli w wyniku rozwinięcia się u pacjenta nadwagi czy otyłości. Takie przyczyny leptynooporności są najczęstsze. Problemy z leptyną mogą stanowić zaburzenie o postaci pierwotnej. Przyczyna otyłości może pochodzić od mutacji genu dla leptyny. U takich pacjentów występuje nieposkromiony apetyt, przez co cierpią oni z powodu otyłości, z którą mogą się łączyć insulinoporność oraz zaburzenia płodności.

Można to uznać za nietypowe ale leptyna może być antagonistą odchudzania. Jeśli pacjent jest na diecie to redukcja kilogramów może prowadzić jak już wyżej wspomniano do spadku leptyny. Mechanizm odczuwania głodu wiąże się natomiast z leptyną. Im mniej tego białka znajduje się w organizmie tym większy odczuwamy głód. Zmiany ilości leptyny związane z dietą mogą stać się przyczyną efektu jo-jo.

źródła zdjęć:

 https://calkiemzdrowo.pl/wp-content/uploads/2017/05/leptynooporność_3.jpg
https://i.sadistic.pl/pics/ca7f2c5a8248.jpg

https://wspbm.edu.pl/wp-content/uploads/2018/06/dietetyka.jpg

Otyłość to następstwo nadwagi. Jest nagromadzeniem zbyt dużej ilości tkanki tłuszczowej w organizmie, które przekracza potrzeby fizjologiczne organizmu. Prowadzi do niekorzystnych skutków dla zdrowia.

Kiedyś otyłość kojarzona była z dobrobytem, dobrą sytuacja majątkową. Dziś jest to poważny problem cywilizacyjny. Trzeba nadmienić , że otyłość to nie tylko problem estetyczny, ale i bardzo niebezpieczna choroba (przewlekła), która prowadzi do wielu poważnych schorzeń.

Jak dochodzi do tycia? Tyje się ponieważ organizm stale otrzymuje zbyt dużo energii w pożywieniu w stosunku do ilości, której potrzebuje. Występuje przejadanie się, dieta jest nieprawidłowa (zbyt wiele tłuszczów i węglowodanów), brakuje aktywności fizycznej. Dodatkowym czynnikiem mającym wpływa na tycie jest genetyka.

Inne przyczyny otyłości:

• Choroby (np niedoczynność tarczycy, zespół policystycznych jajników, zespól Turnera)
• Przekarmianie od pierwszych lat życia
• Zaburzenia psychoemocjonalne
• Stres
• Depresja
• Niektóre leki

Skąd wiadomo czy to już otyłość czy tylko nadwaga?

Najprostszym i bardzo popularnym sposobem jest obliczenie przedziału wagowego za pomocą wskaźnika BMI (ang. Body Mass Index)- czyli wskaźnika masy ciała . BMI określa przedziały wagi, które wskazują wagę prawidłową, niedowagę, nadwagę, oraz otyłość.

Oto wzór :

Przedziały wagowe wskaźnika BMI:

18,49 i mniej – niedowaga

18,5–24,99 – waga prawidłowa

25,0–29,99 – nadwaga

30,0–34,99 – I stopień otyłości

35,0–39,99 – II stopień otyłości 

40,0 i więcej – III stopień otyłości 

By dokładnie określić rodzaj otyłości, stosuje się wskaźnik WHR (Waist-Hip Ratio). Jest to wskaźnik, który pomaga w określeniu rozmieszczenia tkanki tłuszczowej. Należy zmierzyć obwód talii i bioder, a następnie otrzymane wyniki w centymetrach podzielić- obwód w talii przez obwód w biodrach.

Wyróżnia się trzy rodzaje otyłości:

Otyłość uogólniona – tkanka tłuszczowa rozmieszczona jest równomiernie w obrębie całego ciała. Ten typ otyłości występuje zazwyczaj u osób, u których problemy z wagą rozpoczęły się już w dzieciństwie.

Otyłość gynoidalna (pośladkowo-udowa) – tzw typ “gruszki”. Dotyczy bioder, ud i pośladków i występuje głównie kobiet.

Otyłość androidalna (brzuszna) – tzw typ “jabłka”. Spotykana jest częściej u mężczyzn i zajmuje szczególnie górne partie ciała, takie jak ramiona, kark, brzuch. Ten typ otyłości jest bardzo niebezpieczny. Tłuszcz gromadząc się wokół ważnych narządów wewnętrznych, otłuszcza serce, płuca, pogarszając ich wydolność.

Skutki otyłości są bardzo poważne. Niosą groźne konsekwencje dla zdrowia. Mogą to być m.in:

• problemy skórne np rozstępy
• ryzyko obtłuszczenia wątroby
•  nadciśnienie tętnicze (może prowadzić do choroby niedokrwiennej serca i jego niewydolności)
• wzrost stężenia cholesterolu we krwi oraz LDL-cholesterolu i triglicerydów
• przyspieszenie rozwoju miażdżycy
• nietolerancja glukozy i oporność na insulinę
• bezdech nocny
• bóle pleców, problemy kostno-stawowe

Źródła zdjęć:

http://www.poradnikzdrowie.pl/sprawdz-sie/kalkulatory/kalkulator-wagi-bmi/

https://adrian-osiecki.fitness.wp.pl/20446,czym-jest-bmi

http://www.stopacukrzycowa.com/stopa_cukrzycowa_miazdzyca_konczyn_dolnych.html

http://zdrowie.gazeta.pl/Zdrowie/1,101580,11861946,Otylosc_brzuszna.html